روزانه، حدود 30 ميليون نفر، در سرتاسر جهان، از اينترنت و خدمات برخط (online)،
استفاده مي‌كنند. اينترنت، در همه زمينه‌ها، به طور تصاعدي رشد مي‌كند، و به سرعت،
بر شمار كساني كه روي اينترنت كار يا تفريح مي‌كنند، افزوده مي‌شود. همه آنهايي كه
روي اينترنت هستند، متخصص موشك و برنامه‌نويس كامپيوتر نيستند; آنها، گرافيست،
آموزگار، دانش‌آموز، هنرمند، موسيقي‌دان، زن‌باور (feminist)، علاقمندان برنامه‌هاي
راديو و تلويزيون (Rush Limbaugh-fans)، و همسايه‌هاي بغل‌دستي خودتان هستند. وجه
اشتراك اين گروههاي ناهمگون، زبانشان است. اجتماع اينترنتي، به دليل ارتباط مكتوب
مؤثري كه، ما را قادر مي‌سازد، با كلمات تايپ‌شده، نظرات خود را بيان كنيم، به حيات
خود ادامه مي‌دهد و گسترش مي‌يابد. اگر شما نمي‌توانيد، نظرات خود را، به زبان
مكتوب، خوب بيان كنيد، يا بايد راههاي مؤثرتر برقراري ارتباط را بياموزيد، يا بايد
از خير آن بگذريد.
نت‌گويي (Netspeak)، در سطح ملي و بين‌المللي، در حال
گسترش است. اصطلاحات فني (technological vocabulary) را، همينكه، برنامه‌نويسان
كامپيوتر، و تردستان كامپيوتري كه رخنه‌گر (Hacker) ناميده مي‌شوند، به كار ببرند،
در ميان كاربران شبكه‌هاي كامپيوتري، شايع مي‌شوند. اين زبان، كه افراد روي
اينترنت، در حال حاضر، به آن سخن مي‌گويند، به سرعت، در حال نفوذ به (حوزه‌هاي)
تبليغات و تجارت است. اصطلاحات برخط (online )، شبكه (network) و سير در شبكه (surf
the net)، بيشتر و بيشتر در روزنامه‌ها و تلويزيون به كار مي‌رود. احتمالا، شما هم
مثل بيشتر آمريكايي‌ها، احساس مي‌كنيد، نت‌گويي دارد بمبارانتان مي‌كند. تبليغات
تلويزيوني، روزنامه‌ها و تجارت بين‌المللي هم، از قافله "بزرگراه اطلاعات" عقب
نمانده‌اند، و اينترنت را براي شمار زيادي از افراد كاملا غيرمتخصص
(not-entirely-technically-oriented)، قابل‌فهم‌تر كرده‌اند. نتيجه اين شده است كه،
اصطلاحات فن‌شناختي، در حال وارد شدن به (حوزه) ارتباط غيرفني است. براي مثال، حتي
grep (سرنام Get REpeated Pattern)، يك فرمان قديمي UNIX ، در ارتباطات روزمره،
بطور فزاينده‌اي، به عنوان مترادف search (جستجو) به كار مي‌رود.
برسراينكه
نت‌گويي، يك زبان صرفا خودماني (slang) است، يا يك زبان واژگاني (jargon) مستقل،
بحث است. اين زبان، از اقتباس آزادانه اصطلاحات دورارتباطات و زبان واژگاني
كامپيوتر، و تركيبات و مشتقات و كاربردهاي جديد كلمات موجود (كه شديدا، كوته‌سازي
شده بودند)، شكل گرفت. به همين دلايل، اكثر زبانشناسان اينترنت، نت‌گويي را، يك
زبان واژگاني پويا و مستقل، مي‌دانند، نه زباني خودماني.
جالبترين ويژگي
نت‌گويي، از نظر زبانشناختي، ريخت‌شناسي آن است. بخش بزرگي از زبان واژگاني اينترنت
را، سرنام‌ها (acronym) و مخفف‌ها (abbreviation) تشكيل مي‌دهند. FAQ (Frequently
Asked Question), MUD (Multi-User-Dungeon), و URL (Uniform Resource Locator)،
چندتا از سرنامهاي سه‌حرفي (TLAs [Three Letter Acronyms]) شايع، در اينترنت هستند.
مخفف‌هاي عمومي‌اي هم، كه به شكل دوستانه و در محاوره، به كار مي‌روند، فراوانند،
از جمله، TIA (Thanks In Advance = پيشاپيش متشكرم)، BRB (Be Right Back = الآن
مي‌آيم)، BTW (By The Way = ضمنا) و IMHO (In My Humble Opinion = به نظر بنده).
ممكن است، كاربران، ابتدايي كه با اين مخفف‌ها مواجه مي‌شوند، گيج شوند، ولي بزودي
به آنها عادت مي‌كنند. استفاده از اين مخفف‌ها، راه خوب و آساني، براي تسريع ارتباط
است.
روش ديگر ساخت كلمات، اشتقاق (derivation) است. كلمه Internet
(اينترنت)، خودش، از پيوستن پيشوند -inter به كلمه net، ساخته شده است. كلمه
hypertext (فوق‌متن) يك نمونه جالب ديگر است، كه براي ناميدن قالب فايلي بخشي از
اينترنت، يعني WWW (World Wide Web = وب جهاني)، به كار مي‌رود. وب جهاني، متشكل از
مليونها صفحه متن حاوي hotlinks (داغ‌اتصالاتي) است، كه به كاربر، امكان جهيدن به
صفحات حاوي اطلاعات ديگر را مي‌دهند hypertext . ، از افزودن پيشوند -hyper به واژه
text ساخته شده، و بر حسب تعريف Webster's College Dictionary، "روشي براي ذخيره
اطلاعات، توسط يك برنامه كامپيوتري، كه به كاربر، امكان ايجاد و اتصال حوزه‌هاي
اطلاعات مورد علاقه، و دستيابي نامتوالي (nonsequentially) به داده‌ها را، مي‌دهد"،
مي‌باشد.
اسامي خاص هم، بخش بزرگي از اصطلاحات اينترنت را، تشكيل مي‌دهند
Archie . ، Jughead و Veronica ، همه، پروتكل‌هاي مختلف جستجو، در نواحي مختلف
اينترنت، براي يافتن اطلاعات خاص هستند. كاربرد ديگر اسامي خاص، توصيف است. براي
مثال، از اسم خاص Gabriel ، كه براي توصيف اسم\فعل\صفت به كار مي‌رود، مفهوم تاكتيك
طفره، يا نوعي عقب‌اندازي (filibustering) برداشت مي‌شود; He's pulling a Gabriel
يا He's in Gabriel mode. اغلب، دليل اين نوع وام نام (name-borrowing)، اعمال
كاملا علني فرد در اينترنت است.
چون گاهي لازم است، بدون داشتن توانايي
فرستادن صدا، عملي مانند آه يا ناله كردن، به طرف مقابل رسانده شود، نام‌آواها
(onomatopoeias) هم، در واژگان اينترنت، زياد ديده مي‌شوند. بيشتر كاربران اينترنت،
براي رساندن اين صداها، از ستارك استفاده مي‌كنند، مثل *moan* يا
*sigh*.
واژگان اينترنت، از نظر معناشناختي هم، بسيار جالب است. بسياري از
كلمات مورد استفاده در واژگان اينترنت، از انگليسي متداول گرفته شده، و براي
انديشه‌ها و پروتكل‌هاي تازه، به كار رفته‌اند. مثلا، gopher (گوفر = نوعي سنجاب
زميني نقب‌زن)، در اينترنت، يك جونده پشمالو نيست، نرم‌افزاري است، كه طراحي شده
براي نقب زدن از ميان مقدار زيادي اطلاعات، براي ياري به كاربر، در يافتن آنچه
مي‌جويد server. (سرور، سرويس‌دهنده)، خدمتكار يا پيشخدمت نيست، كامپيوتر ديگري
است، كه، به كامپيوتر شما اعلام مي‌كند، كه به چه چيزهايي براي وصل شدن به اينترنت
نياز است handle. (دسته، دستگيره)، بخشي از فنجان قهوه نيست، يك لقب است shell .
(صدف، پوسته)، بخشي از يك موجود زنده نيست، سيستم فرماني است، كه به شما امكان ورود
فرمانها، براي برقراري رابطه با طرف ديگر را، كه دستگاه است،
مي‌دهد.
تغييرات كاركردي (functional shifts) هم، در اصطلاحات اينترنت، زياد
ديده مي‌شود. مثلا، flame [اسم] (شعله)، پاسخي است، خصمانه و خشمگنانه، به فردي
ديگر. flame [فعل] (شعله‌ور كردن)، فرستادن يك چنين پاسخي است. شما مي‌توانيد، از
Gopher [اسم] (گوفر)، براي gopher [فعل] (نقب زدن) در اطلاعات، استفاده كنيد. اين
وجه تمايزهاي ظريف، به مرور زمان و تجربه در اينترنت، آموخته مي‌شوند. وقتي شما
مجبور باشيد، با كلمات و عبارت تايپي، با ديگران ارتباط برقرار كنيد، خودبخود، همه
چيز را مي‌آموزيد.
نمونه نوآوري و نوواژه‌آوري در نت‌گويي نوشتاري، ساخت
حس‌نمادها (emoticons) براي ابراز نيات و احساسات است. حس‌نمادها، اغلب به شكل
خنده‌هاي يكوري ( ; يا ( ^8 ) هستند، مثلا، ( در همه ارتباط الكترونيك، براي ابراز
احساساتي، از قبيل شادي، ريشخند يا شوخي به كار مي‌رود. بيشتر كاربران اينترنت، حتي
آنهايي كه تابع قواعد گرامر سنتي نيستند، حس‌نمادها را، بخشي از اصطلاحات خود، به
حساب مي‌آورند. حس‌نمادها مانند كلمات به كار نمي‌روند. آنها تلاشي هستند براي
ابراز احساسات، بدون تشريفات استفاده از صداي فرد. تمام‌بزرگ‌نويسي (using
all-caps)، راه ديگري است، كه كاربران اينترنت، براي رساندن صداي خود; به شكل
فرياد، در ارتباط مكتوب، يافته‌اند. كاربران اينترنت، تمام‌بزرگ‌نويسي را، خيلي كم،
تنها براي تاكيد روي كلمات و نظرات خيلي مهم به كار مي‌برند، چون خيلي از
خوانندگان، نمي‌خواهند بر سرشان فرياد كشيده شود.
شايد، تلفظ، جالبترين
خصوصيت نت‌گويي باشد. در بيشتر مواقع، كاربر، بيشتر از طريق خواندن با يك كلمه جديد
آشنا مي‌شود، نه شنيدن. اين، موجب تفاوتهاي تلفظي قابل‌توجه، در ميان افراد مختلف
مي‌شود. در اجتماع اينترنتي، بحث جالبي، بر سر تلفظ درست كلمه ethernet (اترنت) در
صحبت عادي، هست. اترنت، يك پروتكل شبكه با سرعت انتقال اطلاعات بالاست. بيشتر
كامپيوترهاي ادارات كشورهاي غربي، از طريق اترنت به شبكه متصل مي‌شوند. در گذشته،
Ethernet نام پروتكل شبكه‌سازي و ارتباطات خاصي بود. در آن زمان، كلمه اترنت با [E]
كشيده تلفظ مي‌شد. با گسترش مفهوم شبكه‌سازي اترنت، اين كلمه، به تدريج، تبديل به
ethernet شد، كه با [e] كوتاه تلفظ مي‌شد، و براي تعريف شبكه خاصي به كار مي‌رفت.
در ارتباط شفاهي، اين دو تلفظ متفاوت، موجب بحث زيادي ميان كاربران كامپيوتر شد;
بحث بر سر اينكه كدام تلفظ درست است. اين بحث، كه در ارتباط شفاهي كماكان ادامه
خواهد داشت، در ارتباط كتبي، كاملا بي‌اهميت است.
ساختار و تحول كلمه اترنت
هم خودش جالب است eternet . تركيبي از ether و net است، كه بطور فزاينده‌اي براي
توصيف خود مفهوم اينترنت به كار مي‌رود. فهم اينكه، اينترنت اتصال جهاني مليونها
كامپيوتر است، و اينكه چگونه اطلاعات از طريق مليونها كامپيوتر به كامپيوترهاي
خودشان منتقل مي‌شود، براي كاربران مشكل است. توضيح ساده ساختار اينترنت، با
استفاده از كلمه اترنت، يعني شبكه‌اي كه وجودي چون ابري از گاز دارد، همراه با تصور
ابري از اطلاعات شبكه‌سازي كه لايه‌هاي فوقاني فضا را اشغال كرده، كاربرد كلمه
اترنت را دگرگون مي‌كند. با اينكه، اين مفهوم، اساسا نادرست است، موجب مي‌شود
كاربران جديد، از چگونگي كار اينترنت نپرسند، و فقط بپذيرند كه دارد كار
مي‌كند.
واژگان اينترنت انگليسي آمريكايي، نوعي شيوع بين‌المللي يافته است.
بسياري از اصطلاحات اينترنتي كه از زباني به زبان ديگر مي‌روند، انگليسي هستند.
كلمات Internet (اينترنت) و cyberspace (فضاي رايانتي) در تمام دنيا استفاده
مي‌شوند، گشتي در اينترنت، و يافتن نوشته‌اي كه تماما به روسي يا نروژي نوشته شده،
اين مطلب را آشكار مي‌كند. تنها كلماتي كه يك انگليسي زبان، به آساني مي‌فهمد، آن
كلماتي از نت‌گويي هستند، كه داراي قابليت فهم بين‌المللي هستند. نمونه ديگر،
جهش‌هاي دستوري و واژگاني است، كه واژگان اينترنت انگليسي، بوجود آورده است. بر طبق
Hacker Jargon File، كاربران ايتاليايي اينترنت، اغلب، به جاي افعال ازقبل‌بوده
scorerre و cancellare ، افعال نابوده scrollare (to scroll = پيمايش كردن)
deletare (to delete = حذف كردن) را به كار مي‌برند. فعل انگليسي to hack (رخنه‌گري
كردن)، اكنون به بسياري از زبانهاي اروپايي وارد شده است.
همانطور كه خدمات
برخط كامپيوتري و اينترنت، بيشتر به زندگي، در ايالات متحده و سراسر دنيا، نفوذ
مي‌كند، افراد بيشتري در تغيير و تحول واژگان اينترنت، شركت مي‌كنند. بعلاوه، افراد
بيشتري هم، واژگان اينترنت را در زندگي برون‌خط (offline) خود، به كار مي‌گيرند. در
جهان امروز، هيچ‌چيزي سريعتر از فن‌آوري و شبكه‌هاي كامپيوتري، و ازاينرو، هيچ
واژگاني سريعتر از نت‌گويي، تغيير نمي‌كند. همانطور كه لغات تخصصي بيشتر و بيشتري،
به لغتنامه‌ها راه مي‌يابند، واژگان اينترنت، بطور فزاينده‌اي، در ارتباط شفاهي و
كتبي ما، گسترش مي‌يابد. همانطور كه افزايش كاربرد اصطلاحات networking (شبكه‌سازي)
و cyberspace (فضاي رايانتي) نشان مي‌دهد، تنها كاربران اينترنت نيستند كه با اين
كلمات جديد و كاربردهايشان، مانوس مي‌شوند. همانطور كه تجارت، تبليغات، و تفريحات ،
به روي شبكه‌ها مي‌روند، نت‌گويي به رشد و تغيير خود ادامه مي‌دهد، و بيش از پيش،
بخشي از ارتباط روزمره مي‌شود. اين زبان پويا، رشد پرسرعت مفاهيم تازه و ضرورت اين
مفاهيم براي برقراري ارتباط را، منعكس مي‌كند. به گفته زبانشناسان، ردگيري رشد اين
زبان، راه جالبي براي مستند ساختن پيشرفت عصر اطلاعات است، درست مانند تغييرات
زباني آمريكاي اوليه كه زبانشناسان تاريخي را، قادر به ردگيري جنبش‌هاي نياكان
اوليه ما، مي‌كند.
11 جولاي 2003 (ترجمه آزاد)
منابع:
Netspeak